Setiap anak kandung berhak menerima bahagian harta pusaka daripada ibu bapa mereka. Istimewanya syariat pembahagian harta pusaka adalah, Allah telah menjelaskan dengan terperinci bahagian-bahagian yang berhak diperoleh oleh setiap waris.

Pembahagian harta pusaka ini dipanggil faraid. Daripada sudut Bahasa, faraid mempunyai beberapa makna, di antaranya adalah menentukan, memastikan, menghalalkan dan mewajibkan.

Manakala daripada sudut istilah pula, faraid adalah pembahagian harta seorang Islam yang telah meninggal dunia sama ada beliau meninggalkan wasiat atau tidak sebelum kematiannya kepada warisnya menurut hukum Islam.

Oleh itu, Al-Quran telah memperincikan bahagian faraid yang berhak dimiliki oleh setiap ahli waris. Dan ayat 11 daripada Surah An-Nisa’ telah memperincikan bahagian faraid yang berhak diterima bagi anak lelaki dan anak perempuan.

“Allah perintahkan kamu mengenai (pembahagian harta pusaka untuk) anak-anak kamu, iaitu bahagian seorang anak lelaki menyamai bahagian dua orang anak perempuan. Tetapi jika anak-anak perempuan itu lebih daripada dua, maka bahagian mereka ialah dua pertiga daripada harta yang ditinggalkan oleh si mati.”

(Surah An-Nisa’ Ayat 11)

Daripada ayat ini jelas kita faham, bahagian faraid bagi anak-anak adalah seperti berikut.

• Jika ibu atau bapa meninggal dunia dan meninggalkan anak lelaki dan anak perempuan, maka bahagian anak lelaki adalah 2 kali bahagian anak perempuan.
• Jika ibu atau meninggal dunia dan meninggalkan dua atau lebih anak perempuan sahaja (tiada anak lelaki), maka bahagian mereka adalah dua pertiga (2/3) daripada nilai harta pusaka. (dibahagikan sama rata kepada semua anak perempuan yang terlibat)
• Jika ibu atau bapa meninggal dunia dan meninggalkan seorang anak perempuan sahaja (tiada anak lelaki), maka bahagiannya adalah satu perdua (1/2) atau separuh.

Bagaimana kalau anak masih dalam kandungan ibu semasa bapanya meninggal dunia. Adakah masih dapat hak faraid?

Ya, anak yang masih dalam kandungan ibu semasa bapanya meninggal dunia masih mempunyai hak faraid dengan syarat anak itu hendaklah hidup (selepas dilahirkan) secara pasti sekalipun satu lahzhah (sebentar).

Ini adalah pendapat yang diutarakan oleh Mazhab As-Syafie yang menyatakan pewarisan itu ditetapkan bagi mereka yang hidup, maka tiada harta pusaka bagi waris yang mati.

Mudah kata, jika bernyawa saja, maka seseorang itu telah berhak menerima pusaka.

Cuma persoalan yang timbul adalah bagaimanakah yang dikatakan sebagai bernyawa atau hidup?

Maka ulama’ mazhab Syafie mengatakan hidup atau bernyawa seseorang itu ditentukan dengan dua cara; secara hakikat dan taqdiran (penetapan).

Maksud nak tahu anak dalam kandungan atau janin tu hidup secara hakikat adalah dengan buat scan, tengok pergerakan bayi dan doctor sahkan janin itu sihat (hidup).

Manakala maksud taqdiran (penetapan) pula adalah dengan penetapan wujudnya ruh janin yang dalam kandungan.

Sebab tu, bahagian pusaka bagi janin yang dalam kandungan itu perlu diasingkan awal-awal sebagai langkah berhati-hati dan hanya akan berkuatkuasa dengan syarat janin itu lahir hidup.

Ini berdalilkan hadis riwayat Abu Hurairah bahawa Rasulullah SAW bersabda:

إِذَا اسْتَهَلَّ الْمَوْلُودُ وُرِّثَ

 “Jika anak yang dilahirkan itu menangis keluar suara, maka sabit baginya harta pusaka.”

(Hadis Riwayat Abu Daud)

Kesimpulannya, anak yang masih dalam kandungan berhak menerima harta pusaka bapanya yang meninggal dunia. Walaubagaimanapun, hak pusaka tersebut hanya terlaksana setelah dipastikan anak tersebut hidup selepas dilahirkan. 

7 Kesilapan Dalam Merancang & Urus Harta

Isu harta pusaka merupakan isu yang panas sejak dari dulu lagi. Sehingga mengakibatkan sebanyak RM70 bilion harta rakyat Malaysia kena beku.

Jom kita bersama-sama Tuan Fakhrur Radzi yang merupakan seorang perunding harta pusaka Islam dalam topik ‘7 Kesilapan Dalam Merancang & Urus Harta’.