Harta sepencarian adalah harta yang diperolehi sepanjang tempoh perkahwinan pasangan suami dan isteri, hasil daripada sumber-sumber atau usaha mereka bersama.

Di Malaysia, asal-usul pengamalan pembahagian harta sepencarian adalah datang daripada amalan adat dalam kalangan masyarakat Melayu iaitu adat Temenggung dan adat Perpatih. Adat Perpatih diamalkan di Negeri Sembilan dan sebahagian kecil Melaka manakala adat Temenggung diamalkan di negeri-negeri selain daripada Negeri Sembilan dan sebahagian Melaka.

Jadi sebenarnya, hukum pembahagian harta sepencarian ini bukanlah berasal daripada Al-Quran & Hadis, tetapi atas dasar melihat kepada maslahah sesuatu ‘uruf. Tidak terdapat dalil khusus di dalam al-Quran dan al-Sunnah yang menerangkan kedudukan Harta Sepencarian dalam Islam.

Walaubagaimanapun, dalam perundangan Islam, apabila sesuatu ‘uruf itu diakui kebaikannya dan diberi pengiktirafan undang-undang, maka ia bertukar menjadi suatu peraturan yang mesti diikuti. Oleh itu, tiada masalah untuk kita di Malaysia menggunakan platform pembahagian harta sepencarian untuk mendapatkan hak masing-masing.

Berapa Kadar Harta Sepencarian?

Pembahagian  kadar harta sepencarian oleh suami atau isteri ke atas pasangannya adalah berdasarkan tahap sumbangan yang pernah diberikan ke atas harta yang diperoleh. Sumbangan boleh jadi secara langsung atau tidak langsung.

Contoh sumbangan langsung adalah membayar ansuran bulanan dan bil utiliti. Manakala contoh tidak langsung adalah menjaga kesejahteraan rumahtangga seperti menguruskan keluarga.

Berapa banyak bahagian yang boleh dituntut adalah bergantung kepada tahap sumbangan kita. Hakim Mahkamah Syarie akan menentukan berapa bahagian yang layak dituntut.

Baca: Adakah isteri tidak bekerja layak tuntut harta sepencarian.

Bila Boleh Menuntut Harta Sepencarian?

1. Apabila berlaku penceraian – bila berlaku penceraian, isteri boleh menuntut harta sepencarian yang diusahakan semasa tempoh perkahwinan.
2. Apabila berlaku kematian – mengikut hukum faraid, isteri akan dapat ⅛ (sekiranya mempunyai anak) daripada harta pusaka suami. Selain itu isteri boleh membuat tuntutan harta sepencarian untuk mendapatkan lebih banyak bahagian harta pusaka suaminya.
3. Apabila berlaku poligami – ini mungkin tidak diketahui oleh kebanyakan isteri. Isteri pertama layak membuat tuntutan harta sepencarian atas alasan merasakan kedudukannya terancam. Boleh jadi suami akan lebih menyayangi isteri kedua dan akan membahagi harta kepada isteri kedua dan melupakan isteri pertama.

Walaubagaimanapun, tak semua harta boleh dituntut sebagai harta sepencarian.

Harta Yang Tak Termasuk Sebagai Harta Sepencarian

1. Harta yang sudah dimiliki oleh masing-masing sebelum menjadi pasangan suami isteri.
2. Harta pusaka yang masing-masing terima daripada ahli keluarga sendiri.
3. Harta yang masing-masing terima untuk diri sendiri seperti hadiah, hibah dan derma.

Kesimpulannya, walaupun pada asalnya pembahagian harta sepencarian adalah berasal daripada ‘uruf semasa rakyat di Tanah Melayu, tetapi ia banyak memberi manfaat dan hikmah atas pengurusan harta khususnya bagi pasangan suami isteri. Undang-undang Islam semasa yang mengiktiraf hukum ini telah menjadi dalil yang kukuh menunjukkan ia boleh dilaksanakan.

Ditulis oleh Fakhrur Radzi, seorang konsultan perwarisan harta Islam di sebuah syarikat amanah yang menguruskan perancangan harta dan pentadbiran pusaka secara Syariah.

Jom belajar ilmu kewangan secara bermodul menggunakan buku Bijak Merancang Wang, klik www.bukuBMW.com. Topik ini terkandung dalam modul kewangan dalam Buku Bijak Merancang Wang yang mengandungi modul kewangan secara tersusun:

1. Aliran tunai
2. Pengurusan aset dan hutang
3. Simpanan
4. Perlindungan
5. Pelaburan
6. Penyucian
7. Pewarisan

Sebagai pengguna, kita patut tahu fungsi dan peranan setiap produk kewangan. Ia saling melengkapi dan memerlukan antara satu sama lain. Dapatkan di www.bukuBMW.com