Biasa bila sebut pasal pelaburan di Bursa Malaysia, perkara yang bermain dalam minda kita adalah saham. Ada juga yang melabur dalam waran, REIT, ETF dan juga bon. Tetapi kalau diikutkan, kesemua instrumen ini adalah tergolong dalam produk bernama ekuiti. Terdapat juga satu lagi kategori produk yg ditawarkan oleh Bursa Malaysia, dikenali sebagai produk derivatif.  Apa itu derivatif?

Definisi derivatif mengikut Bursa Malaysia Berhad:

Derivatif ialah instrumen kewangan yang digunakan untuk mengurus pendedahan seseorang itu kepada kemeruapan pasaran pada masa ini. Nilai produk derivatif bergantung kepada dan diperoleh daripada instrumen pendasar, seperti komoditi, kadar faedah, indeks dan saham.

Dalam perkataan lain, derivatif ialah kontrak kewangan dengan nilai yang dikaitkan dengan pergerakan harga hadapan yang dijangka dengan aset asas dikaitkan. la digunakan sebagai alat untuk melindung nilai, membuat spekulasi dan arbitraj.

Kesemua produk derivatif di Malaysia dikawal selia dan didagangkan di Bursa Malaysia Derivatives Berhad iaitu anak syarikat kepada Bursa Malaysia Berhad (BMD).

Terdapat dua kategori produk derivatif yang ditawarkan untuk didagangkan di BMD iaitu Kontrak Niaga Hadapan (Futures Contract) dan Kontrak Opsyen (Options Contract).

Kontrak niaga hadapan atau Futures ialah perjanjian antara dua pihak untuk membeli atau menjual instrumen pendasar pada masa tertentu atau pada masa hadapan dengan harga tertentu yang ditetapkan pada hari ini.

Kontrak Opsyen atau Options pula memberikan pemegang/pembeli dengan hak, untuk membeli dan menjual sejumlah kuantiti instrumen pendasar pada harga ditetapkan pada masa tertentu dengan membayar premium.

Anda Kategori Pelabur Yang Mana Satu?

Sumber: Bursa Malaysia

Tetapi sebelum kita mula, apa kata anda tanya diri anda dahulu produk pelaburan mana yang sesuai dengan diri anda. Ini kerana setiap pelaburan mempunyai matlamat yang berbeza, dan pendekatan anda untuk mencapat matlamat tersebut bergantung kepada tahap risiko/tahap pulangan yang sesuai dengan pelaburan anda. Perlu diingat, semakin tinggi pulangan, semakin tinggi juga pendedahan anda kepada risiko pelaburan.

Dah kenalpasti anda kategori pelabur yang mana satu? Jom berkenalan pula dengan derivatif.

2 Cara Derivatif Didagangkan

1. Derivatif yang Di Dagangkan di Bursa (ETD)

Derivatif yang di Dagangkan di Bursa (Exchange Traded Derivatives (ETD)) adalah kontrak yang didagangkan di atas sesuatu platform yang diuruskan oleh mana-mana bursa di dunia. Kontrak- kontrak ini mempunyai spesifikasi dan terma- terma yang telah ditetapkan oleh bursa masing – masing bergantung kepada jenis produk masing-masing.

2. Derivatif yang di Dagangkan di Luar Bursa (Over-the -Counter (OTC))

Adalah kontrak yang dirunding secara tertutup dan didagangkan terus antara dua pihak. Kontrak-kontrak ini sebaliknya tidak mempunyai spesifikasi yang tetap dan bergantung kepada rundingan dan persetujuan antara dua pihak.

Ada 3 Kategori Produk Derivatif

BMD menawarkan 3 kategori derivatif: Derivatif Komoditi, Derivatif Ekuiti dan Derivatif Kewangan

1. Derivatif Komoditi

Derivatif Komoditi terdiri daripada dua kategori, iaitu pertanian dan logam berharga:

A. Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah (FCPO) – Patuh Syariah

FCPO merupakan satu-satunya derivatif yang patuh syariah yang giat didagangkan. Malaysia yang sememangnya terkenal dengan kelapa sawit dan dengan pengalaman didagangkan selama lebih 30 tahun – menjadikan FCPO lubuk emas untuk para pedagang.

Kontrak ini diselesaikan secara fizikal.

B. Niaga Hadapan Olein Sawit USD RBD (FPOL)

FPOL ialah kontrak niaga hadapan bagi olein sawit yang didagangkan di BMD  dalam denominasi Dolar Amerika (USD). Pedagang FPOL boleh menggunakan FPOL untuk menguruskan risiko ketidaktentuaan harga pasaran fizikal olein sawit.

Pada tamat tempoh kontrak, kontrak ini boleh diselesaikan secara fizikal dengan gandaan 500MT bagi setiap penghantaran. Manakala nilai selebihnya akan diselesaikan secara tunai.

C. Niaga Hadapan Minyak Sawit Isirong Mentah (FPKO)

FPKO pula merupakan kontrak niaga hadapan yang instrumen pendasarnya ialah minyak sawit isirung mentah. Juga digunakan pedagang sebagai instrumen mengawal risiko ketidaktentuan harga pasaran fizikal minyak sawit isirung mentah.

Kontrak FPKO ialah kontrak penyelesaian fizikal.

D. Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah USD (FUPO)

FUPO ialah kontrak niaga hadapan dalam mata wang USD yang melengkapkan Kontrak Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah (FCPO) yang didagangkan dalam mata wang Ringgit Malaysia. FUPO ialah kontrak penyelesaian tunai yang tidak melibatkan penghantaran fizikal Minyak Sawit Mentah (CPO).

E. Opsyen atas Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah (OCPO)

OCPO merupakan instrumen dagangan yang versatil dan fleksibel yang membolehkan kepelbagaian strategi dagangan diguna pakai. Opsyen bagi kontrak niaga hadapan minyak sawit mentah ini memberi kelebihan pada pedagang untuk menjana keuntungan walaupun pada keadaan pasaran yang stabil. Pedagang yang berdagang kedua- dua pasaran niaga hadapan dan pasaran fizikal bagi minyak sawit mentah, boleh memilih OCPO untuk mengawal risiko bagi kedua-dua posisi dagangan mereka.

Kontrak opsyen merupakan kontrak penyelesaian fizikal yang ditukar dalam bentuk kontrak niaga hadapan (FCPO)

F. Niaga Hadapan Emas (FGLD)

FGLD ialah Kontrak Niaga Hadapan Emas dalam mata wang Ringgit Malaysia (RM) yang didagangkan dalam Bursa Malaysia Derivatif. FGLD memberikan pendedahan kepada peserta pasaran tentang pergerakan harga emas pada kos kemasukan yang murah. Ini memberi ruang kepada mereka yang ingin memulakan dagangan kontrak niaga hadapan dengan modal yang lebih rendah.

Kontrak FGLD diselesaiakan secara tunai.

G. Niaga Hadapan Timah USD (FTIN)

FTIN pula menyediakan ruang bagi pedagang untuk berdagang kontrak FTIN bagi mengawal pendedahan risiko bagi instrumen fizikalnya iaitu, Timah. Tidak seperti FGLD, FTIN didagangkan di dalam USD.

Kontrak ini juga diselesaikan secara tunai

2. Derivatif Ekuiti

Terdapat 3 pilihan yang ada di bawah Derivatif Ekuiti ini:

A. Niaga Hadapan FTSE Bursa Malaysia KLCI (FKLI)

FKLI merupakan antara dagangan yang paling aktif pasarannya. Menawarkan pedagang pendedahan kepada Indeks FTSE Bursa Malaysia FBM KLCI yang terdiri daripada 30 kaunter saham di papan utama.

Kontrak ini diselesaikan secara tunai

B. Opsyen (OKLI) FTSE Bursa Malaysia KLCI

Jika OCPO merupakan pelengkap bagi dagangan FCPO, OKLI pula menawarkan kelebihan kepada pedagang untuk mengawal risiko posisi dagangan FKLI mereka dan memberi peluang untuk mereka menjana keuntungan walaupun dalam keadaan pasaran yang tetap.

Kontrak ini diselesaikan secara tunai dalam bentuk kontrak niaga hadapan FKLI.

C. Niaga Hadapan (SSFs) Saham Tunggal

Opsyen KLCI Niaga Hadapan Saham Tunggal (SSF) oleh FTSE Bursa Malaysia boleh menjadi tambahan kepada hampir semua portfolio. Ia membolehkan perlindungan pendedahan risiko anda, serta memberi peluang spekulasi tentang pergerakan harga. (OKLI) SSF menawarkan leveraj, dan lebih murah untuk didagangkan berbanding pelaburan saham langsung. Anda boleh membeli atau menjual SSF pada bila-bila masa.

Kontrak ini diselesaikan secara tunai pada tamat tempoh kontrak.

3. Derivatif Kewangan

Terdapat 4 pilihan yang ada di bawah Derivatif Kewangan ini:

A. Niaga Hadapan Kadar Ditawarkan Antara Bank KL 3-Bulan (KLIBOR) (FKB3)

B. Kontrak Niaga Hadapan MGS 3-Tahun (FMG3)

C. Kontrak Niaga Hadapan MGS 5-Tahun (FMG5)

D. Kontrak Niaga Hadapan MGS 10-Tahun (FMGA)

Sumber Rujukan: Bursa Malaysia

Untuk mengetahui lebih lanjut mengenai kesemua produk-produk yang ditawarkan di Bursa Malaysia Derivatives (BMD) anda boleh rujuk di www.bursamalaysia.com atau jika anda ingin belajar mengenai niaga hadapan, anda boleh rujuk portal Bursa Malaysia Market Place di www.bursamarketplace.com atau broker-broker berhampiran anda.

Harga Naik Pun Boleh Untung, Harga Turun Pun Boleh Buat Duit

Salah satu daripada kelebihan derivatif adalah di mana para pelabur boleh membuat keuntungan di kala pasaran sedang menaik, mahu pun menurun. Pelabur boleh long atau beli apabila market menaik, dan boleh juga short atau jual dahulu dan beli semula kemudian apabila pasaran sedang menurun.

Senang cerita, kalau anda rasakan pasaran akan menaik dalam masa terdekat – boleh long (beli). Kalau rasa cuaca tak menentu dan bakal menjejaskan pengeluaran atau harga bahan mentah dalam masa terdekat, boleh short (jual) dahulu.

Tapi bagi yang beragama Islam pula, hanya Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah (FCPO) sahaja yang patuh Syariah.

Masih tak faham? Nak tahu lebih lanjut pasal derivatif ni? Sertai pihak Bursa Malaysia Derivatives (BMD) di acara berikut:

Dengar sendiri daripada kedua-dua pakar dalam bidang derivatif ini bagi membuka mata anda terhadap peluang membuat duit dalam pelaburan derivatif.

Daftar secara percuma di sini. Masuk adalah PERCUMA dan tempat adalah terhad, cepat-cepatlah daftar ya.